Druk nr 164 – rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który stanowi realizację zapowiedzi zawartych w exposé Prezesa RM Beaty Szydło dotyczących polityki prorodzinnej.
Rzecznik Praw Dziecka, Pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. Konstytucyjnych Praw Rodziny oraz wyspecjalizowane organizacje pozarządowe zwracają uwagę na występowanie przypadków stosowania przez sądy ingerencji we władzę rodzicielską zmierzających do odebrania dziecka rodzicom w głównej mierze ze względu na złą sytuację materialną rodziny. Według danych Fundacji Rzecznik Praw Rodziców ok. 70 % przypadków trafiających do Fundacji stanowią rodzice, wobec których podjęto działania w kierunku ograniczenia lub odebrania praw rodzicielskich z przyczyn o charakterze ekonomiczno-społecznym (m.in. niski status materialny, ubóstwo rodziny, złe warunki mieszkaniowe, bezrobocie rodziców).
W uzasadnieniu projektu podkreślono, że wszelka ingerencja władzy publicznej w życie rodzinne i władzę rodzicielską powinna być przewidziana w ustawie i dokonana wyłącznie na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Proponowane zmiany w art. 1123 KRO dotyczą umieszczania dziecka w pieczy zastępczej, która jest najdalej idącym sposobem ingerencji we władzę rodzicielską. Z tego względu w projekcie rozszerzono art. 1123 KRO o konieczność wyczerpania możliwości, z jakich sąd może skorzystać, zanim zdecyduje się na umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej (formy ingerencji z art. 109 § 2 pkt 1-4 KRO). Ponadto dodano § 2, który zakazuje umieszczania dziecka w pieczy zastępczej (wbrew woli rodziców) wyłącznie z powodu ubóstwa.
Zgodnie z art. 72 Konstytucji RP, Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka; każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją, a dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. Stąd mowa w uzasadnieniu, że jeśli rodzice spełniają swoje funkcje opiekuńczo-wychowawcze, a żyją w ubóstwie, to powinno to rodzić obowiązek po stronie państwa udzielenia rodzinie pomocy dla usunięcia tego stanu, a nie skutkować odebraniem dziecka i umieszczeniem go w pieczy zastępczej.
Patrycja Patriak